مجله پزشکی بالینی ابن سینا
سال هفتم شماره 4 (پیاپی 18، زمستان 1379)

اثرات استرس روی سیستم قلب و عروق توسط مطالعات متعددی نشان داده شده است. اما مکانیسم دقیق آن مشخص نیست. این تحقیق اثر استرس مزمن بر روی قدرت انقباضی آئورت را در موشهای صحرایی نر از نژاد NMRI مورد بررسی قرار داده است.
حیوانات در شرایط 12 ساعت روشنایی و 12 ساعت تاریکی با دسترسی آزاد به آب و غذا و در درمای 22±2 درجه سانتیگراد نگهداری شدند. به گروه آزمون برای مدت 21 روز با روش شنا کردن استرس مزمن اعمال شد. پس از طی دوره، حیوانات گروه آزمون و کنترل با تیوپنتال سدیم بیهوش شدند. پس از خونگیری از گردن، آئورت سینه ای خارج و بعد از زدودن اندوتلیوم در حمام بافت حاوی محلول کربس قرار گرفت. به حلقه آئورت 2 گرم کشش اعمال و بعد از 90 دقیقه کلرور پتاسیم و فنیل افرین به حمام بافت اضافه شد. کشش حاصل بر حسب گرم به ازا میلی متر مربع بافت آئورت محاسبه گردید. توزین غدد فوق کلیه و آزمایشات خونشناسی انجام شدند. کورتیزول سرم به روش رادیوایمنواسی اندازه گیری گردید.
نتایج حاصل از نمونه های دو گروه به روش Unpaired t-test مقایسه و P<0.05 به عنوان اختلاف معنی دار در نظر گرفته شد. در مقدار RBC, Hct, Hb بین گروه کنترل و آزمون تفاوت معنی دار وجود نداشت. نسبت وزن غدد فوق کلیه به صد گرم وزن بدن و مقدار کورتیزول در گروه آزمون بطور معنی دار بیشتر از گروه کنترل بود. کشش حاصل از فنیل افرین در گروه آزمون در غلظتهای 100 پیکو مول، 1، 10 و 100 نانو مول کمتر از گروه کنترل بود (به ترتیب 0.21، 0.48، 0.72 و 1.4 گرم بر میلی متر مربع در مقایسه با گروه کنترل 0.7، 0.99، 1.42 و 2.11 گرم بر میلی متر مربع). در حالیکه کشش حاصل از کلرورپتاسیم گروه آزمون در غلظتهای 20، 30 و 40 میلی مول بیشتر از گروه کنترل بود (به ترتیب 2.29، 2.89 و 2.95 گرم بر میلی متر مربع در مقایسه با گروه کنترل 1.64، 1.96 و 2.22 گرم بر میلی متر مربع).
با توجه به نتایج به نظر می رسد استرس مزمن می تواند سبب تغییر در واکنش آئورت به عوامل محرک شود. این تغییرات می تواند از طریق تغییر در جریان کلسیم از خارج یا بسیج آن از منابع داخل سلولی باشد. ارتباط این تغییرات در ایجاد فشار خون بالای مزمن نیازمند انجام مطالعات بعدی می باشد.

پاسخهای قلبی - عروقی شامل افزایش ضربان قلب و افزایش فشار خون عارضه شایعی بدنبال لارنگوسکوپی و لوله گذاری تراشه بوده که دارای اثرات سو بالقوه ای بخصوص در بیماران با ریسک بالا می باشد. این اثرات از یک طرف با تحریک گیرنده های سیستم اتونوم موجب تحریک سیستم سمپاتیک و آزاد شدن نوراپی نفرین و سایر کاته کولامینها می شود و گهگاه نیز پاسخ بصورت تحریک پاراسمپاتیک و عصب واگ بوده که نهایتا بصورت برادیکاردی بخصوص در بچه ها تظاهر می کند. هدف از این پژوهش مقایسه اثرات لیدوکائین و فنتانیل در تخفیف پاسخهای قلبی - عروقی بدنبال لارنگوسکوپی و لوله گذاری تراشه است که در سال 1377 بر روی بیماران الکتیو مراجعه کننده به مراکز آموزشی درمانی همدان انجام شده است.
96 بیمار که همگی در ASA، کلاس II,I بودند انتخاب و بطور اتفاقی به سه گروه تقسیم گردیدند و تحت بیهوشی عمومی قرار گرفتند، در حین القای بیهوشی به گروه اول لیدوکائین به میزانmg/kg 1.5 و به گروه دوم فنتانیل به میزان 2mg/kg و به گروه سوم (شاهد) 5 میلی لیتر نرمال سالین تزریق شد. برای یکسان شدن شرایط، حجم داروی تزریقی در هر سه گروه به 5 میلی لیتر رسانده شد. ضربان قلب و فشار خون در 5 مرحله به ترتیب قبل از القای بیهوشی، قبل از لارنگوسکوپی، 1، 3، 5 دقیقه بعد از لارنگوسکوپی و لوله گذاری تراشه اندازه گیری و ثبت گردید. سپس میانگین شاخصهای همودینامیک در دو مرحله اول با میانگین آنها در سه مرحله بعدی مقایسه گردید.
در تمام مراحل اندازه گیری و ثبت، شاخصهای همودینامیک در گروه فنتانیل تغییرات کمتری نسبت به گروه لیدوکائین و گروه شاهد داشتند که این بدان معناست که فنتانیل کاملا در پیشگیری و تخفیف پاسخهای همودینامیک بدینبال لارنگوسکوپی و لوله گذاری تراشه موثر بوده ولی لیدوکائین تاثیری در جلوگیری از تغییرات فشار خون و ضربان قلب نداشته است.
بر طبق این مطالعه فنتانیل جانشین موثرتر و مفیدتری نسبت به لیدوکائین در فراهم نمودن ثبات همودینامیکی می باشد.

نارسی نوزادان یکی از عمده ترین مشکلات بهداشتی و درمانی و از شایع ترین علل مرگ و میر در دوره پری ناتال و نوزادی است. لذا هدف از این مطالعه تعیین شیوع نوزادان نارس و برخی از عوامل موثر بر آن است.
این مطالعه به روش مقطعی است که با نمونه ای از 1087 نوزاد که شامل کل زایمانهای سه ماه از سال 1377 می باشد در زایشگاه های شهر بابل انجام گرفته است. اطلاعات آن از طریق مصاحبه با مادر در زایشگاه و پرونده زایمان با تعیین سن جنینی نوزاد از اولین روز آخرین قاعدگی جمع آوری گردیده است. داده ها با استفاده از مدل رگرسیون لجستیک چندگانه مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفته است و خطر نسبی Relative Risk (RR) استاندارد شده شیوع نوزادان نارس برآورد گردیده است.
نتایج نشان می دهد که شیوع نارسی 9% با حدود اطمینان 95% (10.7% و 7.3%) می باشد. سابقه پرفشاری خون مادر در آبستنی خطر نارسی را 2.71 برابر (p<0.01, RR=2.71) افزایش داده است. خطر نارسی در نوزادان دو و چند قلو بطور معنی داری بیشتر از نوزادان یک قلو است (RR=2.46 و P<0.05). سابقه سقط، خطر نارسی را 75% افزایش داده است (1.75=RR،P<0.05). خطر نسبی شیوع نارسی در بیمارستان خصوصی در مقایسه با بیمارستان دولتی بطور معنی داری کاهش داشته است (0.58=RR و p<0.05). در تحلیل رگرسیون لجستیک چندگانه به ترتیب پرفشاری خون مادر در آبستنی (3.35=RR،p<0.01) و دوقلویی (2.64=RR، P<0.05) و سابقه سقط مادر (1.80=RR، P<0.05) بطور معنی داری خطر نارسی را افزایش داده اند و خصوصی بودن بیمارستان زایمان خطر مذکور را بطور معنی داری کاهش داده است (0.57=RR، P<0.05).
با از بین بردن موانع مراقبتهای قبل از زایمان، ایجاد امکانات و تسهیلات بهداشتی و درمانی و با شناسایی آبستنی های مخاطره آمیز، بویژه مادران با سابقه سقط، جنین دوقلو و مادران مبتلا به پرفشاری خون و تحت نظر قرار دادن آنها و آموزش و مشاوره مداوم و هماهنگی های بین بخشی برای مراقبتهای ویژه می توان کمک موثر در پیشگیری از نوزادان نارس به عمل آورد.

ترکیبات استروژنی و پروژسترونی از مهمترین هورمونهای جنسی زنانه هستند که علاوه بر کاربرد آنها در تهیه قرصهای ضدحاملگی، در درمان بعضی از بیماری های زنان نیز مورد استفاده قرار می گیرند. در عین حال این احتمال نیز وجود دارد که مصرف هورمونهای جنسی ماده در طول دوره حاملگی و بویژه در طول دوره بحرانی رشد و تکامل، موجب بروز ناهنجاری هایی در جنین شوند. این مطالعه در فاصله بین سالهای 78 - 1377 در بخش زیست شناسی دانشکده علوم دانشگاه فردوسی مشهد و با هدف مطالعه تجویز استرادیول و تاثیر احتمالی آن بر روی تکامل جنینی موش صحرایی انجام گرفت.
اثرات یک نوبت تزریق عضلانی mg/kg 0.15 استرادیول والریت در یکی از روزهای 12، 14، 16 حاملگی بترتیب در گروه های تجربی 1 و 2 و 3 و معادل آن تزریق سرم فیزیولوژی در گروه 4 (گروه کنترل)، در موش صحرایی از نژاد ویستار مورد بررسی قرار گرفت. پس از قطع نخاع موشهای حامله در آخرین روز حاملگی، جنینهای متعلق به هر مادر شمارش و پس از فیکس شدن در فرمالین 10% از نظر رشد و تکامل اندامها مورد مطالعه قرار گرفتند.
نتایج حاصل نشان می دهند که الگوهای متنوعی از نقایص اندامهای حرکتی شامل سین داکتیلی، تتراداکتیلی، فوکوملیا و همچنین عدم تقارن در موقعیت و کاهش طول اندامهای حرکتی دیده می شود که میزان وقوع آن در مقایسه بین گروهی در میان جنین های متعلق به گروه های تجربی بویژه در گروه 1 افزایش یافته است.
از آنجایی که در موش صحرایی پیدایش جوانه اندامهای حرکتی و دوره بحرانی رشد و تکامل جنینی مربوط به آنها در محدوده زمانی روزهای یازدهم تا سیزدهم حاملگی است، نتایج حاصل بر این نکته دلالت می کنند که تجویز استرادیول در محدوده دوره بحرانی فوق احتمالا با مداخله در پدیده مرگ از پیش برنامه ریزی شده سلولی (Programed cell death) و یا بلوک نمودن گیرنده های پیک های شیمیایی در سطح سلولهای جوانه اندام، ممکن است بتواند روند شکل گیری و تکامل اندامهای حرکتی را تحت تاثیر قرار دهد و به نقایصی از آنچه که دیده شد منجر شود.

هدف این مطالعه تعیین اثرات درمانی و عوارض جانبی ناشی از مصرف مفنامیک اسید (پونستان) در بیماران مبتلا به منوراژی در سال 72 در بیمارستان فاطمیه همدان می باشد.
پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی می باشد که تعداد واحدهای مورد پژوهش با استفاده از pilot study، 100 نفر محاسبه گردیده است جهت دسترسی به اهداف پژوهش میزان خونریزی قاعدگی هر بیمار طی دو سیکل کنترل و مطالعه اندازه گیری و سپس مورد مقایسه قرار گرفت. سیکل کنترل بدون درمان، و سیکل مطالعه با استفاده از مفنامیک اسید با دوز 500 میلی گرم سه بار در روز (روزانه 1500 میلی گرم) بمدت 3 روز سپری شده است.
یافته ها نشان میدهد که کاهش خونریزی بیماران پس از مصرف مفنامیک اسید بین حداقل 2% تا حداکثر 64% بوده و میانگین میزان کاهش خونریزی قاعدگی با استفاده از مفنامیک اسید cc 45.71 (معادل 37%) با انحراف معیار 35cc می باشد. همچنین شایعترین عارضه پس از مصرف مفنامیک اسید، تهوع و پس از آن دل درد و اسهال می باشند.
نتیجه نهایی اینکه مصرف مفنامیک اسید در کاهش خونریزی ناشی از منوراژی موثر است و هیچگونه عارضه پایدار و جدی ندارد.

امروزه نقش بی نظیر عنصر فلوراید در بالا بردن مقاومت دندان در برابر پوسیدگی به اثبات رسیده است. لیکن با افزایش بیش از حد نرمال آن در بدن اثرات منفی فلوراید بصورت فلوروزیس دندانی و اسکلتی ظاهر می شود. این مطالعه با هدف تعیین میزان شیوع فلوروزیس دندانی در دانش آموزان مدارس راهنمایی شهر بهار در سال 1377 الی 78 انجام پذیرفت.
مطالعه حاضر از نوع مشاهده ای و توصیفی - مقطعی بود که جامعه مورد پژوهش آنرا 2502 نفر از دانش آموزان دختر و پسر تشکیل می دادند. روش جمع آوری اطلاعات بصورت معاینه و مشاهده انجام پذیرفت و اطلاعات دموگرافیک و زمینه ای در پرسشنامه ای ثبت گردید، نتایج بدست آمده با استفاده از شاخصDean و شاخص اجتماعی فلوروزیس (Fluorosis Community Index) FCI تحلیل و اعلام گردید.
از کل جمعیت مورد مطالعه 1247 نفر مونث و 1255 نفر مذکر بودند که میانگین سنی آنان 15-12 سال بدست آمد. با استفاده از ایندکس Dean 613 نفر (24.5%) از کل دانش آموزان دچار فلوروزیس دندانی بودند، فراوانی آن 24.1% در پسران و 24.8% در دختران بود. نتایج نشان داد که به ترتیب دندانهای سانترال فک بالا بیشترین و ثنایاهای کناری فک پایین کمترین میزان شیوع را در هر دو جنس داشتند. بر اساس شاخص یاد شده 7.3% افراد معاینه شده در گروه مشکوک 11.3% در گروه خیلی خفیف، 4.8% در گروه خفیف، 1.1% در گروه متوسط طبقه بندی شدند و فلوروزیس شدید در جامعه مورد مطالعه مشاهده نشد. شاخص اجتماعی فلوروزیس در منطقه 0.28 ثبت گردید.
شیوع فلوروزیس دندانی با توجه به شاخص اجتماعی آن در حال حاضر یک مشکل بهداشتی و اجتماعی در منطقه محسوب نمی گردد...

شهر همدان منطقه ای اندمیک برای برخی از انگل های بیماریزای روده ای مانند آسکاریس و ژیاردیا می باشد. هدف از این مطالعه تعیین فراوانی انگل های روده ای و علائم گوارشی در بین آن دسته از بیمارانی بوده است که در طی سال های 78-77 به مراکز درمانی شهر همدان مراجعه کرده اند و توسط پزشکان مورد معاینه قرار گرفته اند و احتمال داده شده است که آلودگی انگلی داشته باشند.
با ارجاع بیماران توسط پزشکان به آزمایشگاه تحقیقات انگل شناسی دانشکده پزشکی همدان ضمن درج مشخصات آنها در پرسشنامه هایی که تهیه شده بود، نمونه مدفوع آنها با روش تغلیظ (فرمل - اتر) و در صورت نیاز با رنگ آمیزی مورد آزمایش قرار می گرفت و نتیجه به پزشکان معالج جهت ادامه درمان گزارش می شد.
مشاهدات نشان داد، 22.9% و 20.2% بیماران به ترتیب به انگل های بیماریزای کرمی و تک یاخته ای آلوده بوده اند و در کل 42.6% بیماران حداقل به یک انگل بیماریزا مبتلا بودند. بیشترین موارد آلودگی مربوط به ژیاردیا لامبلیا با (19.3%) دیده شد. شایعترین علائمی که مشاهده شد، مربوط به اسهال (46.5%)، تهوع (45.4%)، درد شکم (37.4%) و استفراغ (36.8%) بود. بیشترین علامتی که در مبتلایان به ژیاردیا و آسکاریس ملاحظه گردید به ترتیب عبارت بودند از درد شکم (64.7%) و استفراغ (57.1%).
نتیجه نهایی اینکه در بین جمعیت بیمار تحت مطالعه که مبتلا به ناراحتی گوارشی بوده اند شیوع انگل های بیماریزای روده ای نسبتا بالا می باشد (42.6%). علائم اصلی که در بیماران مشاهده شد همانند علائمی هستند که در آلودگی به عوامل انگلی روده معمولا دیده می شود و ضمنا برخی از بیماری های غیر انگلی نیز می توانند علائمی مشابه انگل های روده ای را ایجاد نمایند. توصیه می شود پزشکان با مشاهده این گونه بیماران حتما آزمایش مدفوع را به لحاظ بررسی وضعیت آلودگی انگلی در نظر بگیرند.

دیابت قندی بیماریی است که به علت نقص تولید و یا نقص عمل انسولین اشکال در هوموستاز انرژی بوجود می آید. در دیابت وابسته به انسولین (IDDM) بعلت عدم ترشح انسولین در بدن نیاز به تزریق مرتب انسولین مصنوعی می باشد. جهت تعیین میزان پذیرش تزریق انسولین یک مطالعه توصیفی تحلیلی از بیماران مراجعه کننده به مرکز تحقیقات دیابت همدان در سال 1377 بعمل آمد و نقش باورهای بهداشتی در پذیرش این امر مهم تعیین گردید.
واحدهای مورد پژوهش را 245 نفر بیمار دیابتی وابسته به انسولین که تحت پوشش این مرکز بودند تشکیل می داد، اطلاعات از طریق پرسشنامه و مصاحبه جمع آوری گردید و امتیازهای داده شده مورد تجزیه تحلیل آماری قرار گرفت.
یافته ها حاکی از این بود که 62.05 درصد واحدهای مورد پژوهش کمتر از 40 سال سن داشته و اکثریت آنها (68.16%) مونث بودند. 73.46% مبتلایان بیماری را بمدت کمتر از 10 سال داشتند. اکثریت افراد (69.6%) سابقه بیماری را در اقوام درجه یک خود نداشته و 66.5% آنها در کلاسهای آموزشی که در مرکز تحقیقات دیابت برگزار می شد شرکت کرده بودند و مزایای رعایت تزریق انسولین را بخوبی درک می کردند. 62.4% واحدهای مورد پژوهش از پذیرش خوبی در مورد تزریق انسولین برخوردار بودند. مهمترین عامل بازدارنده تزریق انسولین را گران بودن انسولین و مشکل بودن تهیه انسولین گزارش کرده بودند. درک افراد از استعداد ابتلا به عوارض ناشی از دیابت و همچنین درک افراد از وخامت بیماری دیابت ارتباط معنی داری با میزان پذیرش تزریق انسولین نشان می داد. میزان پذیرش تزریق انسولین با سن، تحصیلات و وضعیت تاهل رابطه معنی داری را نشان داد. دیگر مشخصات دموگرافیک ارتباط معنی داری با پذیرش تزریق انسولین نداشت.
نتیجه نهایی اینکه اکثریت افراد از پذیرش تزریق انسولین خوبی برخوردار بودند. در این رابطه نقش مرکز تحقیقات دیابت مفید می باشد که با تاکید بر عوارض دیابت، بیمار را موظف به رعایت تزریق انسولین نموده و در مرتفع ساختن عوامل بازدارنده آن گامهای موثری بر می دارد.

این پژوهش یک مطالعه نیمه تجربی است و هدف آن تعیین تاثیر ساکشن لوله داخل نای بر میزان فشارخون بیماران بستری در بخشهای مراقبت ویژه مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) تبریز در سال 1376 میباشد.
اطلاعات و داده ها توسط فرم جمع آوری اطلاعات از 35 نفر بیمار بستری شده در یکی از دو بخش مراقبت ویژه مغز و اعصاب و تنفس از طریق روش های مشاهده و اندازه گیری جمع آوری گردید.
نتایج نشان داد که میانگین فشارخون متوسط شریانی بیماران بستری در بخشهای مراقبت ویژه در اثر ساکشن لوله داخل نای در مرحله بلافاصله پس از ساکشن نسبت به قبل از ساکشن 9.91 میلیمتر جیوه افزایش یافته و میانگین فشارخون متوسط شریانی 5 دقیقه پس از ساکشن نسبت به قبل از ساکشن 3.26 میلیمتر جیوه افزایش یافته و میانگین فشارخون متوسط شریانی 5 دقیقه پس از ساکشن نسبت به بلافاصله پس از ساکشن 6.65 میلیمتر جیوه کاهش داشته است. همچنین تغییرات میانگین فشارخون متوسط شریانی بین سه مرحله قبل از ساکشن با بلافاصله پس از ساکشن، قبل از ساکشن با 5 دقیقه پس از ساکشن، بلافاصله پس از ساکشن با 5 دقیقه پس از ساکشن، بر اساس هر دو جنس مرد و زن، گروه سنی 45-32 سال، نوع بیماری مغز و اعصاب، هر دو نوع راه هوایی مصنوعی (لوله داخل نای - تراکیوستومی) معنی دار میباشد.
بطور کلی یافته های پژوهش نشان میدهد که ساکشن لوله داخل نای بر میزان فشارخون متوسط شریانی بیماران بستری در بخشهای مراقبت ویژه (مغز و اعصاب - تنفس) مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) تبریز تاثیر داشته و سبب افزایش ناگهانی فشارخون متوسط شریانی بیماران در مقاطع زمانی بلافاصله پس از ساکشن و 5 دقیقه پس از ساکشن لوله نای میشود.

همانژیوپری سایتوما تومور مزانشیمی با منشا از پری سیت ها می باشد که بصورت توده های سفت، ندولار، برنگ پوست یا آبی مایل به قرمز و بدون علامت با رشد آهسته در ناحیه سر و گردن، اندام های تحتانی، رتروپریتوان و... ایجاد میگردد. عود موضعی تومور شایع است و متاستاز بخصوص به ریه گزارش شده است.
درمان انتخابی برداشتن ناحیه مبتلا توسط روش های جراحی است. تشخیص و شناسایی این عارضه قبل از بیوپسی و بررسی دقیق آسیب شناسی مشکل بوده و با انواعی از تومورهای بدخیم تشخیص افتراقی دارد.
در این مقاله ضمن گزارش یک مورد از بیماری فوق بصورت تومور در ناحیه پیشانی و چشم و درمان آن توسط رزکسیون رادیکال، جنبه های مختلف بالینی، آسیب شناسی، بیماریزایی و درمان مورد بحث و مرور قرار می گیرد.

بعضی از گونه های ژنیتالیای مبهم از بیماری های کمیاب بوده، تشخیص و تصمیم گیری جهت درمان آنان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بیمار فردی بود شانزده ساله با ظاهری زنانه، دستگاه تناسلی مبهم، دو بیضه کوچک و آتروفیک در دهانه حلقه داخلی کانال اینگوینال، کار یوتیپ کروموزومی 46 xy با آزمایشهای هورمونی مربوطه. در اینجا مراحل تشخیص و تصمیم گیری و عمل جراحی واژینوپلاستی با استفاده از سیگموئید در مورد بیمار ارائه و مورد بحث قرار می گیرد.